Veiligheid

Bewering onder de loep:

Doc S6/04/17

Afbeelding verwijderd.

Onze conclusie

NIET WAAR

Voedingssupplementen die legaal op de markt zijn in België zijn altijd veilig gedoseerd.  Er is geen wetenschappelijk bewijs dat normale of zelfs hogere dosissen leiden tot kanker. Er bestaat geen studie die aantoont dat supplementen kanker veroorzaken.

Bij het verwijzen naar het veroorzaken van kanker door voedingssupplementen wordt steeds verwezen naar enkele studies met voornamelijk vitamine A en E bij rokers en asbestarbeiders. Deze studies kunnen echter niet gebruikt worden om bovenvermelde bewering te maken. Een recente analyse hiervan kan als volgt samengevat worden:

Drie grote ‘randomized controlled trials’ hebben het langetermijneffect van suppletie met hoge dosissen bètacaroteen op het risico voor het ontwikkelen van longkanker onderzocht. In Finland evalueerde de ‘Alfa-Tocopherol Beta-Carotene (ATBC) Kanker Preventie Test’ het effect van 20 mg/dag bètacaroteen en/of 50 mg/dag alfa-tocopherol (vitamine E) bij meer dan 29000 mannelijke rokers (1), en in de Verenigde Staten evalueerde de beta-Carotene and Retinol Efficacy Trial (CARET) de effecten van een combinatie van 30 mg/dag bètacaroteen en 25000 IE/dag (= 7,5 mg/dag) retinol (vitamine A) in meer dan 18000 mannen en vrouwen die rokers of vroegere rokers waren, of die een voorgeschiedenis van beroepscontact met asbest hadden (2).

We merken hierbij op dat deze gebruikte dosissen aanzienlijk hoger liggen dan de toegelaten dosissen in voedingssupplementen (in België: vitamine A: 1,2 mg (= 7,2 mg betacaroteen) en vitamine E: 39 mg) en tevens hoger liggen dan de upper tolerable levels van EFSA.

In de groepen met hevige rokers (meer dan 20 cigaretten per dag) verhoogde deze hoge dosis aan bètacaroteen het risico voor longkanker met 18% na vijf à acht jaar in de ATBC-studie en met 28% na vier jaar in de CARET-studie.

Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de oxidatieve omgeving van de long, veroorzaakt door de blootstelling aan rook of asbest, aanleiding geeft tot ongewone afbraakproducten van carotenoïden die betrokken zijn in kankerontwikkeling (3).

Echter, andere grote studies toonden dergelijke effecten niet: de Physicians’ Health Study onderzocht het effect van bètacaroteensuppletie (50 mg elke andere dag) op het kankerrisico in meer dan 22000 mannelijke artsen in de USA, waarvan 11% rokers waren (4)  In deze populatie was de bètacaroteensuppletie gedurende meer dan 12 jaar niet geassocieerd met een toegenomen risico op longkanker. Meer recent, in de Women’s Health Study (WHS) in bijna 40000 vrouwen, waaronder 13% rokers, die 50 mg bètacaroteen per dag namen, werd geen toegenomen risico voor longkanker gevonden tijdens de 2 jaar durende interventie, en 2 jaar follow-up na de studie (5).

In 2012 besloot EFSA (de European Food Safety Authority) dat epidemiologische studies in zware rokers die supplementen van 6 tot 15 mg per dag namen gedurende 5 tot 7 jaar geen toegenomen kankervoorvallen aantoonden (6). Blootstelling aan bètacaroteen door voedingsadditieven of voedingssupplementen aan hoeveelheden onder 15 mg/dag geeft geen aanleiding tot bezorgdheid over negatieve effecten in de algemene populatie, inbegrepen zware rokers.

Het is duidelijk dat het roken zélf de belangrijkste risicofactor voor longkanker is. Geen enkel micronutriënt kan een ongezonde levensstijl compenseren.

De CARET- en ATBC-studies worden ook soms gebruikt om te beweren dat antioxidanten geen rol spelen in het beschermen tegen kanker. Ook deze extrapolatie mag niet gemaakt worden. Integendeel, de waarde van antioxidanten zoals vitamine A, vitamine E, vitamine C en carotenoïden in antikankertherapieën wordt steeds vaker bevestigd in medische en wetenschappelijke kringen (7). Dit domein verdient nog heel wat verder onderzoek en exploratie.

Referenties

  1. The Alpha-Tocopherol, Beta Carotene Cancer Prevention Study Group. The effect of vitamin E and beta carotene on the incidence of lung cancer and other cancers in male smokers. N Engl J Med 1994; 330(15):1029–1035.
  2. Omenn GS, Goodman GE, Thornquist MD et al. Risk factors for lung cancer and for intervention effects in CARET, the Beta-Carotene and Retinol Efficacy Trial. J Natl Cancer Inst 1996; 88(21):1550–1559.
  3. Goralczyk R. Beta-Carotene and Lung Cancer in Smokers: Review of Hypotheses and Status of Research. Nutr Cancer 2009; 61(6):767-774.
  4. Hennekens CH, Buring JE, Manson JE et al. Lack of effect of long-term supplementation with beta carotene on the incidence of malignant neoplasms and cardiovascular disease. N Engl J Med 1996; 334(18):1145–1149.
  5. Lee I-M, Cook NR, Manson JE, Buring JE, Hennekens CH:  . J Natl Cancer Inst 1999; 91: 2102–2109.
  6. EFSA Panel on Food Additives and Nutrient Sources added to Food. Statement on the safety of beta-carotene use in heavy smokers. EFSA Journal 2012; 10(12):2953.
  7. Prasad KN, Kumar A, Kochupillai V, Cole WC (1999) High Doses of Multiple Antioxidant Vitamins: Essential Ingredients in Improving the Efficacy of Standard Cancer Therapy. J Am Coll Nutr 1999; 18(1):13-25.